چندین روز از قطعی برق و در نتیجه تعطیلی در کارخانجات فولاد و سیمان می‌گذرد که اولین نتایج آن در همین اندک زمان در قالب افزایش قیمت و کمیابی خود را نمایان کرده است.
تردیدی نیست که هرگاه موازنه عرضه و تقاضا به هم بریزد و عرضه از دسترس خارج شود، نهایتاً تقاضا با مشکلات عدیده روبرو خواهد شد که تبعات آن تا حد زیادی قابل مدیریت نخواهد بود.
امسال توسط مقام معظم رهبری به نام «تولید، پشتیبانی‌ها، مانع زدایی ها» نامگذاری شده و در این میان صنایع معدنی که در شرایط سخت تحریم و کرونا پیشتاز تولید و ارزآوری بوده‌اند، در زمستان گذشته با قطعی گاز و اکنون با قطعی برق دست و پنجه نرم می کنند. به طور حتم با روند کنونی توان تحقق شعار سال توسط این بخش از تولید کشور به نتیجه نخواهد رسید و قطعی برق به بزرگترین مانع تولید بدل شده است.
نکته مهم دیگراین که در شرایط سخت تحریمی که از سال ۹۷ بر ایران تحمیل شده و عملاً فروش نفت از سبد درآمدی کشور حذف شد، حوزه ای که توانست مقاومت کند و عمده نیاز ارزی کشور را تأمین کند، صنایع معدنی و در رأس آنها فولاد بوده، به طوری که از هر ۳ دلار ارز کشور ، یک دلار توسط این بخش برای کشور فراهم شده بود.
قطعی مکرر و طولانی مدت برق صنایع معدنی نه تنها خود این صنایع و اشتغال و برنامه های صادرات و تأمین ارز را با مشکل مواجه می کند بلکه چرخه عمرانی، تولیدی و صنعتی کشور که وابسته به صنایع معدنی هستند را با چالش و رکود مواجه می کند و در نهایت زنجیره طولانی از مشکلات در کشور حادث می شود.
تردیدی نیست که تأمین برق منازل و دستگاه های خدمت رسان و بیمارستان ها در اولویت قرار دارد، اما آیا نمی‌شد از قبل تدبیر کرد و برای استفاده کارخانجات صنعتی و معدنی برنامه مناسب برای تولید در نظر گرفت؟
صنایع معدنی در پروژه عظیم انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی نشان دادند که عزم جدی برای اقدامات زیربنایی در کشور دارند و قبلاً هم برای ایجاد نیروگاه اعلام آمادگی کرده بودند. اگر واقعاً چنین مشکلی در تهیه و عرضه برق بود چرا زودتر از اینها متولیان امر پیش بینی و اعلام نکردند تا صنایع خود چاره ای برای تأمین برق مورد نیازشان داشته باشند.
کما این که یکی از مجتمع های معدنی کشور خود با داشتن نیروگاه برق ۵۰۰ مگاواتی توانست در این ایام که مشکل تأمین برق وجود داشت علاوه بر تأمین نیاز خود به بیش از ۲۵۰ هزار خانوار برق ارئه کند. حال به نظر می رسد در شرایط فعلی باید به نحوی مدیریت مصرف در بخش های مختلف توسط مسئولان امر صورت گیرد که حتی القمدور همه بخش ها فعال باشند، اما اولویت دادن قطعی برق به صنایع معدنی با این استدلال که تاثیر آن در کشور از بخش های دیگر کمتر است کاملاً خطاست و در آینده نزدیک مشکلات کشور در تأمین ارز برای مصارف گوناگون به باطل بودن این نگاه منجر خواهد شد.
نگرانی از این که شرکت های آلومینیمی هم مشمول این قطعی شوند دوچندان است چرا که با هر قطعی چندماه زمان برای شروع مجدد فرآیند تولید نیاز است و عملاً این صنایع در خطر بزرگی قرار دارند.
امید است تا دیر نشده، مسئولین ذیربط تبعات قطعی برق در صنایع معدنی را درک کرده و به نحوی از ادامه این روند جلوگیری کنند تا خدای ناکرده کشور در بخش های مختلف دچار چالش های متعدد نشود.

 سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، براساس تازه‌ترین گزارش گروه مطالعات بین‌المللی مس (ICSG)، معادن مس جهان در ماه ژانویه ۲۰۲۱ میلادی (۱۲ دی‌ماه‌۹۹ تا ۱۲ بهمن‌ماه ۹۹)، حدود یک میلیون و ۷۵۰ هزار تن ماده معدنی تولید کردند.
این رقم در مدت مشابه سال ۲۰۲۰ میلادی، یک میلیون و ۶۸۲ هزار تن بود که حاکی از افزایش چهار درصدی تولید است.
از این میزان، ۹۱۴ هزار و ۳۰۰ تن مربوط به قاره آمریکا، ۳۶۲ هزار و ۸۰۰ تن آسیا، ۲۱۹ هزار و ۳۰۰ تن آفریقا، ۱۷۱ هزار و ۴۰۰ تن اروپا و ۸۲ هزار و ۶۰۰ تن مربوط به اقیانوسیه بوده است.

برپایه این گزارش، در همین مدت ظرفیت معادن مس جهان به ۲ میلیون و ۱۶۷ هزار تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۰ میلادی (۲ میلیون و ۸۲ هزار تن)، حاکی از افزایش چهار درصدی است.
افزایش ۱.۷ درصدی تولید مس تصفیه شده
فعالان مس جهانی در ماه ژانویه ۲۰۲۱، نزدیک به ۲ میلیون و ۹۷ هزار تن مس تصفیه شده تولید کردند. این رقم در مدت مشابه سال ۲۰۲۰ میلادی، ۲ میلیون و ۶۱ هزار تن بود که نشان دهنده افزایش ۱.۷ درصدی است.
افزایش حدود ۲ درصدی ظرفیت تولید مس تصفیه شده
ظرفیت تولید کارخانه‌های مس تصفیه شده در جهان طی ماه ژانویه ۲۰۲۱ میلادی، ۲ میلیون و ۵۶۵ هزار تن بود. که در مقایسه با رقم مدت مشابه سال ۲۰۲۰ میلادی (۲ میلیون و ۵۱۱ هزار تن)، نزدیک به ۲ درصد افزایش یافت.
قیمت جهانی مس در چند قدمی ۱۰ هزار دلاری
بنا به این گزارش، قیمت جهانی مس اکنون (۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۰) به حدود ۹ هزار و ۹۴۶ دلار در تن رسیده است.
به گزارش ایرنا، پیشتر مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران گفت:‌ ایران اکنون رتبه هفتم از نظر ذخایر مس را در سطح جهان داراست و در تلاش هستیم تا در سال ۱۴۰۰ این رتبه را یک پله بالاتر ارتقا دهیم.
«اردشیر سعدمحمدی» بیان‌داشت: مطابق پیش‌بینی‌ها در سه دهه آینده برنامه‌ریزی‌ها به سمتی است که ۱۳ درصد تامین انرژی از نفت و ۴۹ درصد از الکتریسیته خواهد بود که مهمترین عنصر در این تغییر رویکرد با توجه به قیمت‌ها و قابلیت بالا در انتقال جریان الکتریسیته، مس است.
وی ادامه‌داد:‌ همچنین در ۱۰ سال آینده دست‌کم ۳۵ درصد خودروها در سطح جهان برقی خواهند شد که به این ترتیب، مصرف چهار تا هفت کیلوگرمی مس در خودروهای امروزی به بیش از ۸۹ کیلوگرم افزایش خواهد یافت؛ بر این اساس بازار بسیار مناسبی برای فلز مس ایجاد خواهد شد.

به گزارش روزگار معدن، مجیر مجیری درباره آخرین اطلاعات، امروزه مشخص شده که در کشور ۸۱ نوع ماده معدنی وجود دارد.
وی با بیان اینکه رده بندی ذخایر اقتصادی یک کشور باید بر اساس اکتشافات علمی و عملی انجام شود که یکی از متولیان اصلی آن سازمان زمین شناسی و اکتشافات کشور است، گفت: اگر میزان بودجه تخصیصی سالانه سازمان بیشتر شود نتایج بسیار بهتری در آینده شاهد خواهیم بود. وی افزود: با توجه به نیاز صنایع مادرآهن و فولاد همچون شرکت‌های ذوب آهن و فولاد مبارکه به مواد اولیه همچون سنگ آهن و خطر اتمام ذخایر تا ۲۰ سال آینده، باید استراتژی اکتشاف سنگ آهن تهیه و نسبت به تدوین برنامه کوتاه مدت و بلند مدت اقدام کرد.
به اعتقاد این فعال معدنی، ایران از لحاظ ذخایر آهن جایگاه خاصی دارد و هم اکنون ذخایر سنگ‌آهن حدود ۲.۷ میلیارد تن است که با انجام اکتشافات عمقی این میزان افزایش خواهد یافت.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه فعالیت‌های اکتشافی کانسارهای فلزی زمان بر و هزینه بر هستند باید از روش‌های دقیق تر و جدیدتر استفاده کرد که هم در زمان و هم در هزینه بتوان صرفه جویی کرد.
مجیری با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر علم سنجش از دور و استفاده از تصاویر ماهواره‌ای سرعت کشف ذخایر جدید را زیادتر کرده است، افزود: همچنین برداشت‌های مغناطیس سنجی هوابردی و بررسی‌های زمین شناختی ایران در گذشته انجام شده است و پراکندگی نواحی آهن دار ایران تعیین شده اند، اما اکتشافات تفضیلی در این مناطق به طور کامل انجام نشده و باید اکتشافات تفضیلی ذخایر موجود انجام شود.
وی تصریح کرد: ما مناطقی در سیستان و بلوچستان، کردستان و کرمان با ذخایر بالا داریم که هنوز اکتشاف اصولی و تفضیلی انجام نشده است. عضو علی البدل هیات مدیره سازمان نظام مهندسی معدن اصفهان با اشاره به اینکه استفاده از تکنولوژی‌های جدید همچون ژئوفیزیک مگنتومتری با استفاده از پهپاد، علاوه بر دقت بالا در کشف ذخایر جدید، سرعت کشف ذخایر جدید را نیز بالا می‌برد، گفت: سرعت پیمایش در این روش حداقل ۱۰ برابر سریع تر از روش‌های مغناطیسی سنجی زمینی است.
وی توضیح داد: سنسور جدیدی که در پهپادها نصب می‌شود جزو صنایع هایتک بوده و فقط در انحصار چند کشور است، از سوی دیگر وجود تحریم‌ها و نرخ بالا مشکلاتی را در اکتشاف با روش‌های جدید به وجود آورده است و شرکت‌های ذوب آهن و فولاد با سرمایه‌گذاری در این بخش می‌توانند مناطق مستعد فلزی را تعیین و سپس نسبت به انجام عملیات اکتشاف تفضیلی مثل حفاری عمیق اقدام کنند.
مجیری با اعتقاد بر اینکه شرکت هایی همچون ذوب آهن و فولاد مبارکه برای اینکه وابسته به دولت نباشند خود باید نسبت به ایجاد تیم و کارگروه تخصصی اکتشاف اقدام کنند و ابتدا باید نسبت به جمع آوری اطلاعات معادن سنگ آهن حتی معادن کوچک مقیاس اقدام و سپس بسته به شرایط معدن نسبت به سرمایه‌گذاری اقدام کنند.
وی گفت: در بسیاری از استان‌های کشور معادنی توسط افراد حقیقی و حقوقی ثبت شده‌اند که سرمایه جهت اکتشاف مقدماتی و تفضیلی را ندارند. در این حالت معدن از افراد و سرمایه و اکتشاف از ذوب آهن و فولاد، تعاملی مناسب جهت راه‌اندازی معادن سنگ آهن خواهد بود. این فعال معدنی ادامه داد: به غیر از بحث سنگ مگنتیت، امروزه از سنگ هماتیت نیز می‌توان در پروژه تولید استفاده کرد و هم اکنون معادن با ذخایر خوبی از هماتیت داریم که به طور جدی هنوز در چرخه تولید فولاد وارد نشده‌اند و باید در این زمینه نیز مطالعات پایه و اصولی در فاز اول انجام شود و سپس نسبت فعال کردن و بهره‌برداری از معادن هماتیت سود برد. وی با تاکید بر اینکه اکتشاف رکن اساسی در یک معدن است و اکتشاف هنگام استخراج در تمام معادن باید انجام شود و با این امر به ذخایر کشور افزوده خواهد شد، گفت: شرکت‌های بزرگ که توانایی مالی دارند باید نسبت به واردات دستگاه‌های حفاری با سرعت بالا اقدام کنند تا نسبت به کشف ذخایر جدید در عمق نیز بتوان اقدام کرد، چراکه نیاز به تکنولوژی و دانش اکتشافات عمیق ذخایر سنگ آهن احساس می‌شود.
مجیری البته گفت: طی چند سال گذشته که پهنه‌های اکتشافی در کشور به واسطه سامان صنعت، معدن وتجارت به شرکت‌های فولاد و ایمیدرو واگذار شده، امید است نتایج قابل قبولی در این زمینه حاصل شود.
وی همچنین مشکل اصلی و بعدی در کشف ذخایر معادن را مشکل سازمان‌های منابع طبیعی و محیط‌زیست در عدم واگذاری مناطق مستعد دانست و گفت: بسیاری از معادن فلزی خصوصاً سنگ آهن حتی در فواصل نزدیک به صنایع ذوب آهن و فولاد وجود دارند که به دلیل مخالفت سازمان منابع طبیعی به معدن تبدیل نشده اند، در حالیکه می‌توان راهکارهایی صحیح از جمله بازسازی منطقه به میزان مساحت قسمت هایی که در معدن جبهه کار استخراجی ایجاد شده است، اقدام کرد، اما ممنوع کردن فعالیت در یک منطقه به دلیل وجود یک بوته یا درختی که قابلیت جایگزینی در نزدیک همان محدوده را دارد، ایده صحیحی نیست.
عضو علی البدل هیات مدیره سازمان نظام مهندسی معدن اصفهان ادامه داد: با توجه به اینکه فاصله حمل در ایران در نرخ تمام شده مواد معدنی تاثیرگذار است به دوجنبه باید توجه شود، نخست ساخت زیرساخت‌های ریلی به منابع مصرف زیرساخت‌ها باید به طور تخصصی در مراکز معدنی و فولادی به صورت یک گروه یا شرکت واحد پیگیری شود.
وی اضافه کرد: نکته دوم اینکه مصرف‌کنندگان عمده همچون ذوب آهن و فولاد مبارکه نسبت به اجرای طرح ویژه اکتشاف کارگروه تخصصی تشکیل داده ابتدا بانک اطلاعاتی معادن موجود که سابقه اکتشاف یا پی جویی آنها وجود داشته را مشخص و سپس نسبت به فعال‌سازی یا سرمایه‌گذاری در آنها اقدام کنند.
مجیری با بیان اینکه با توجه به فاصله نزدیک نسبت به محل مصرف، این گونه سرمایه‌گذاری توجیه پذیر خواهد بود، گفت: در استان اصفهان مناطق مختلفی ذخایر بسیاری مگنتیت و هماتیت وجود دارد که به دلایل مختلفی که اکثراً مشکل منابع طبیعی و محیط‌زیست به اکتشاف و استخراج و تبدیل شدن به یک معدن نرسیده اند، در حالت بالقوه مانده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه شرکت‌های بزرگ می‌توانند استراتژی خود برای کشف معادن را با سرمایه‌گذاری در اکتشاف مقدماتی و تفضیلی تعریف کنند، اظهار کرد: جدا از سنگ آهن این امر را به مواد معدنی دیگر مورد نیاز همچون زغال دولومیت و سنگ آهک و بنتونیت نیز می‌توان تعمیم داد.

مهدی مشهدی (مدیر اداره کل میراث‌فرهنگی شهرستان اردستان) درخصوص کشف مومیایی‌های مذکور گفت: کارشناسان میراث در حال بررسی این اجساد هستند تا ببینند که آیا این اجساد اسکلت هستند یا مومیایی؟ در این میان دو جسد در کانال‌های معدن روی و سرب پیدا شده. هرچند این معدن قدیمی است و قدمت آن به حدود هزار سال پیش می‌رسد اما همچنان فعال است.
به گفته او، مکانی که این اجساد بدست آمده یک مکان تاریخی با قدمت زیاد است و کوره‌های ذوب فلز با قدمت زیاد در این منطقه بدست آمده بود. درعین حال چندی پیش بقایای معماری از دوره صفوی و قاجار در این مکان بدست آمده بود.
با این وجود نمی‌دانیم که اجساد بدست آمده که باید بررسی شود مومیایی است یا اسکلت؟ معاصر هستند یا قدمت چند صدساله دارند؟ در انتظار بررسی‌های لازم و ارائه نظر کارشناسان هستیم.
مشهدی خاطرنشان کرد: گویا در گذشته نیز یک مومیایی دیگر در منطقه پیدا شده بود که به گفته مردم محلی، از ترس پیگرد قانونی و بروز مشکل، معدوم شده است اما این اجساد جدید با هوشیاری میراث‌فرهنگی حفظ شده است و برای بررسی به موزه زواره منتقل شده تا از آسیب بیشتر در امان بمانند.